ดวงตาเป็นอวัยวะที่สำคัญอย่างยิ่งต่อการใช้ชีวิต การสูญเสียดวงตาไม่เพียงแต่ส่งผลต่อร่างกาย แต่ยังส่งผลกระทบอย่างลึกซึ้งต่อจิตใจของผู้ป่วย โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ที่ป่วยเป็นโรคมะเร็ง หรือได้รับอุบัติเหตุรุนแรงจนต้องสูญเสียดวงตาและเนื้อเยื่อโดยรอบบริเวณเบ้าตา การฟื้นฟูสภาพภายนอกและความมั่นใจในตนเองจึงมีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าการรักษาทางการแพทย์

      ศูนย์บริการตาเทียม โรงพยาบาลศิริราช มุ่งมั่นในการช่วยเหลือผู้ป่วยกลุ่มนี้ โดยให้บริการผลิตเบ้าตาเทียมเฉพาะบุคคล (custom orbital prosthesis) ซึ่งเป็นกระบวนการที่ต้องอาศัยความละเอียดและความแม่นยำสูง เพื่อให้เบ้าตาเทียมมีขนาด สี และลักษณะภายนอกที่ใกล้เคียงกับดวงตาจริงของผู้ป่วยมากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นผิวรอบดวงตา
สีผิว หรือแม้แต่ริ้วรอยเฉพาะตัว การประดิษฐ์เบ้าตาเทียมแบบดั้งเดิมมักต้องใช้เวลาและต้องปั้นต้นแบบจากใบหน้าจริงของผู้ป่วย ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกไม่สะดวกและใช้เวลาค่อนข้างมาก

       เพื่อพัฒนากระบวนการผลิตให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ศูนย์บริการตาเทียม ภาควิชาจักษุวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล จึงได้ร่วมมือกับ สถานเทคโนโลยีการศึกษาแพทยศาสตร์ สาขาหุ่นจำลองทางการแพทย์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล นำนวัตกรรม เทคโนโลยี 3 มิติ และ เครื่องพิมพ์ 3 มิติ มาใช้ในการสร้างเบ้าตาเทียมเฉพาะบุคคล โดยมีขั้นตอนการทำงานหลักดังนี้

                              1. ถ่ายภาพหรือสแกนใบหน้า ของผู้ป่วยด้วยเทคโนโลยีที่หลากหลาย เช่น 3D scanning, CT scan, MRI หรือภาพถ่ายทั่วไป เพื่อให้ได้ภาพของใบหน้าทั้งด้านปกติและด้านที่ต้องการสร้างเบ้าตาเทียม

                              2. ออกแบบชิ้นงานด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ (CAD) โดยอิงจากข้อมูลภาพใบหน้า แล้วแปลงเป็นไฟล์พิมพ์ แบบชั้นต่อชั้น (layer by layer)

                              3. พิมพ์แม่พิมพ์ (mould) ด้วยเครื่องพิมพ์ 3 มิติ และฉีดซิลิโคนเกรดทางการแพทย์ลงในแม่พิมพ์

                             4. ตกแต่งรายละเอียดหลังการพิมพ์ เพื่อให้พื้นผิวและลักษณะภายนอกเหมือนจริงที่สุด เช่น การแต้มสีผิวและการเลียนแบบริ้วรอย

      ข้อดีของการใช้เทคโนโลยีนี้ ได้แก่

                       • ลดระยะเวลาในการผลิต

                       • ลดความไม่สบายของผู้ป่วย เนื่องจากไม่ต้องขึ้นรูปจากใบหน้าจริง

                       • ได้ชิ้นงานที่แม่นยำและเบากว่า

                       • สามารถบันทึกไฟล์ข้อมูลไว้ใช้ผลิตซ้ำในอนาคตได้

       ความร่วมมือนี้เป็นการผสานระหว่างองค์ความรู้ด้านจักษุวิทยาและความเชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีหุ่นจำลองทางการแพทย์ ซึ่งช่วยยกระดับมาตรฐานการผลิตเบ้าตาเทียมเฉพาะบุคคลให้มีคุณภาพเทียบเท่าสากล

       จากสถิติในปัจจุบัน ศูนย์บริการตาเทียมศิริราชได้เริ่มใช้เทคโนโลยีการพิมพ์ 3 มิติในกระบวนการผลิต และส่งมอบเบ้าตาเทียมให้กับผู้ป่วยไปแล้วทั้งหมด 18 ราย นับเป็นก้าวสำคัญของวงการแพทย์ไทยในด้านเทคโนโลยีประดิษฐ์อวัยวะเฉพาะบุคคล

       ในอนาคต เทคโนโลยีนี้อาจเป็นคำตอบสำหรับผู้ป่วยในพื้นที่ห่างไกลที่เข้าถึงบริการทางการแพทย์ได้ยาก โดยสามารถส่งภาพแสกนใบหน้าแบบ 3 มิติผ่านระบบออนไลน์มาให้ศูนย์ฯ ออกแบบและผลิตเบ้าตาเทียมได้โดยไม่ต้องเดินทางมาตรวจหลายครั้ง ซึ่งจะช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายและเวลา

       แม้ปัจจุบันจะมีสถานพยาบาลหลายแห่งที่ให้บริการตาเทียมและเบ้าตาเทียมได้ แต่การเข้าถึงบริการนี้ในประเทศไทยยังค่อนข้างจำกัด และค่าใช้จ่ายในการผลิตก็ยังสูง การใช้เทคโนโลยี 3 มิติและการพิมพ์ 3 มิติ จึงมีแนวโน้มที่จะช่วยลดต้นทุน เพิ่มประสิทธิภาพ และทำให้การบริการนี้เป็นที่แพร่หลายมากขึ้นในอนาคต

       โครงการนี้อยู่ภายใต้การดูแลของ ผศ.พญ.พิมพ์ขวัญ จารุอำพรพรรณ หัวหน้าศูนย์บริการตาเทียม โรงพยาบาลศิริราช ซึ่งขณะนี้กำลังอยู่ในระหว่างการศึกษาวิจัยร่วมกับทีมผู้เชี่ยวชาญจากหลายฝ่าย เพื่อประเมินผลลัพธ์ทั้งด้านคุณภาพ ความพึงพอใจของผู้ป่วยและญาติ รวมถึงความคุ้มค่าของกระบวนการผลิตในระยะยาว

       สำหรับผู้ที่สนใจเข้ารับคำปรึกษา หรือต้องการนัดหมายเพื่อรับบริการ
       ศูนย์บริการตาเทียม โรงพยาบาลศิริราช อาคาร 84 ปี ชั้น 2
       เปิดบริการทุกวันพุธ เวลา 09:00 – 16:00 น.
       โทรศัพท์ : 098-984-7714
       Website: www.sirirajeyeprosthesis.com
       Line OA : @489bswuj