โครงการเพิ่มประสิทธิภาพการดูแลผู้ป่วยอุบัติเหตุนอกโรงพยาบาล
(High Performance Pre-Hospital Trauma Care; HP-PTC)

พ.ต.นพ.อธิภัทร ศิลปิโยดม
ภาควิชาเวชศาสตร์ฉุกเฉิน
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล

ปัจจุบันประเทศไทยพบผู้ป่วยอุบัติเหตุนอกโรงพยาบาลมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะอุบัติเหตุจราจร ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการเสียชีวิตและทุพพลภาพ ตามหลักฐานวิชาการทางการแพทย์ของการช่วยชีวิตผู้บาดเจ็บก่อนถึงโรงพยาบาล (Pre-Hospital Trauma Life Support; PHTLS) พบว่าการใช้เวลารักษาผู้บาดเจ็บ ณ จุดเกิดเหตุไม่เกิน 10 นาที พร้อมทั้งนำส่งโรงพยาบาลปลายทางที่เหมาะสม จะสามารถเพิ่มอัตราการรอดชีวิตและลดอัตราการเกิดทุพพลภาพของผู้บาดเจ็บได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

ศูนย์บริการการแพทย์ฉุกเฉินศิริราชนำโดย พ.ต.นพ.อธิภัทร ศิลปิโยดม แพทย์ประจำบ้านต่อยอด อนุสาขาเวชศาสตร์ฉุกเฉินนอกโรงพยาบาล และ ผศ.นพ.ศรัทธา ริยาพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาเวชศาสตร์ฉุกเฉิน คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญและปัญหาที่กล่าวมาในข้างต้น จึงจัดทำโครงการเพิ่มประสิทธิภาพการดูแลผู้ป่วยอุบัติเหตุนอกโรงพยาบาล (High Performance Pre-Hospital Trauma Care; HP-PTC) ขึ้น โดยนำเอาหลักการของหลักสูตรการช่วยชีวิตผู้บาดเจ็บก่อนถึงโรงพยาบาล (Pre-Hospital Trauma Life Support; PHTLS) มาพัฒนาให้เข้ากับทีมปฏิบัติการของศูนย์บริการการแพทย์ฉุกเฉินศิริราช ประกอบด้วย การให้ความรู้ภาคทฤษฎีและฝึกปฏิบัติทักษะการช่วยชีวิตผู้บาดเจ็บก่อนถึงโรงพยาบาลแก่เจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติงานในศูนย์บริการการแพทย์ฉุกเฉินศิริราช การจัดทำแนวทางการดูแลผู้ป่วยประสบอุบัติเหตุนอกโรงพยาบาล (Off-line protocol) การวางแผน ฝึกซ้อมการประสานงานและการดูแลผู้บาดเจ็บของสมาชิกภายในทีมปฏิบัติการทั้งหมดอย่างเป็นระบบ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการดูแลผู้บาดเจ็บให้ดียิ่งขึ้น มุ่งเน้นการดูแลผู้บาดเจ็บระดับวิกฤต ณ จุดเกิดเหตุภายใน 10 นาที หรือให้น้อยที่สุด (Platinum 10) ทั้งนี้ยังให้ความสำคัญในการดูแลผู้บาดเจ็บบนรถพยาบาลขณะนำส่ง และการประสานงานกับโรงพยาบาลปลายทางให้ได้รับข้อมูลที่ครบถ้วนและเหมาะสม ทำให้ผู้บาดเจ็บได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่จุดเกิดเหตุจนถึงโรงพยาบาลปลายทาง ซึ่งที่ผ่านมามีเจ้าหน้าที่จำนวน 39 คน ได้แก่ พยาบาลเวชปฏิบัติฉุกเฉิน นักฉุกเฉินการแพทย์ พนักงานฉุกเฉินการแพทย์ ผู้ช่วยพยาบาล และพนักงานขับรถพยาบาล ทั้งที่ปฏิบัติงานประจำ (Full time) ในศูนย์บริการการแพทย์ฉุกเฉินศิริราช และเจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติงานบางเวลา (Part time) ซึ่งมาจากหน่วยงานอื่นๆ อาทิเช่น หน่วยตรวจโรคแพทย์เวร-ฉุกเฉิน หน่วยตรวจโรคอุบัติเหตุ หน่วยผ่าตัดอุบัติเหตุ งานเคลื่อนย้ายผู้ป่วย หน่วยรับ-ส่งต่อผู้ป่วย โรงพยาบาลกลาง และโรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์ เข้าร่วมอบรมในโครงการนี้ไปแล้วเมื่อวันที่ 9 มกราคม 6 มีนาคม และ 8 พฤษภาคม 2568 ที่ผ่านมา

วัตถุประสงค์ของโครงการเพิ่มประสิทธิภาพการดูแลผู้ป่วยอุบัติเหตุนอกโรงพยาบาล (High Performance Pre-Hospital Trauma Care; HP-PTC) นอกจากเพื่อเพิ่มศักยภาพการดูแลผู้ป่วยอุบัติเหตุนอกโรงพยาบาลให้มีประสิทธิภาพ ช่วยเพิ่มอัตราการรอดชีวิตและลดอัตราการเกิดทุพพลภาพของผู้บาดเจ็บได้มากยิ่งขึ้นแล้ว ยังเพื่อเป็นต้นแบบการพัฒนาคุณภาพของหน่วยปฏิบัติการฉุกเฉินการแพทย์ในประเทศไทยและระดับสากลต่อไป