ประวัติพิพิธภัณฑ์กายวิภาคศาสตร์คองดอน

    เมื่อมูลนิธิร็อคกี้เฟลเลอร์เข้ามาปรับปรุงการศึกษาวิชาแพทย์ของประเทศราวปี พ.ศ. 2466 โดยส่งอาจารย์ที่มีความชำนาญในแขนงวิชาต่างๆมาที่ประเทศไทย ซึ่งภาควิชากายวิภาคศาสตร์ก็มีศาสตราจารย์ 2 ท่านคือ ศาสตราจารย์สตัมพ์ และศาตราจารย์ ดร. อี.ดี. คองดอน

    ตั้งแต่ พ.ศ. 2472 ศาสตราจารย์คองดอน นักเรียนผู้ช่วยสอน และนักวิทยาศาสตร์ได้จัดทำสิ่งแสดงขึ้นเพื่อใช้เป็นสื่อการสอนทางกายวิภาคศาสตร์จนครบถ้วนเท่าที่จำเป็นกับจำนวนนักเรียน ต่อมาได้จัดเป็น “พิพิธภัณฑ์กายวิภาคศาสตร์” ศาสตราจารย์คองดอน ใช้การทาด้วยสีน้ำละลายในไข่ขาว (Albuminous paint) บนเส้นประสาทหลอดเลือดและอวัยวะ การแสดงจึงเป็นที่สนใจมากขึ้น วิธีนี้ทำให้ได้สิ่งแสดงที่มีสีสวยและชัด

    หลังจากศาสตราจารย์คองดอนกลับสหรัฐอเมริกาไปแล้ว ศาสตราจารย์ นายแพทย์สุด แสงวิเชียรได้ขยายพิพิธภัณฑ์ให้ใหญ่โตขึ้น โดยจัดหาสิ่งแสดงเพิ่มขึ้น ทั้งส่วนของร่างกาย อวัยวะ ตัวอ่อน ทารกในครรภ์ ทารกรูปวิกล ความผิดปรกติแต่กำเนิด โครงกระดูก และยังมีสิ่งแสดงของสัตว์ด้วย ท่านนำแผ่นพลาสติกมาให้ช่างไม้ของแผนกกายวิภาคทำกล่องพลาสติกใส่สิ่งแสดงแทนโหลแก้ว ทำให้สามารถทำสิ่งแสดงขนาดใหญ่ได้ และเริ่มใช้สีทาบ้านมาทาสิ่งแสดงที่เป็นอวัยวะ ซึ่งเก็บในฟอร์มาลีนได้และคงทนมากกว่า

    ต่อมาเมื่อศาสตราจารย์คองดอนถึงแก่กรรม ทางศิริราชพยาบาลจึงตั้งชื่อว่า “พิพิธภัณฑ์กายวิภาค-คองดอน” และทำพิธีเปิดอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2491

    พ.ศ. 2496 แผนกกายวิภาคศาสตร์รับ รศ.พญ.เพทาย ศิริการุณ ที่สำเร็จแพทย์ในปีนั้นมาเป็นอาจารย์ อาจารย์หมอเพทายมีความรู้มหกายวิภาคศาสตร์ดีมาก มีฝีมือในการชำแหละสูงมาก ยากที่จะหาใครเทียบได้ ท่านจึงทำหน้าที่เป็นภัณฑารักษ์ของพิพิธภัณฑ์กายวิภาค-คองดอน ตลอดเวลาเกือบ 30 ปี ท่านได้ชำแหละส่วนของร่างกายทั้งคนแหละสัตว์ จัดทำสิ่งแสดงประเภทต่างๆกว่า 500 ชิ้น สิ่งแสดงหลายชิ้นที่มีเพียงชิ้นเดียวในโลก เช่น ระบบประสาทส่วนปลายทั้งร่าง ระบบหลอดเลือดแดงทั้งร่าง เป็นต้น

ที่มา: สุด แสงวิเชียร. (2534, พฤษภาคม). พิพิธภัณฑ์กายวิภาคศาสตร์-คองดอน ที่ศิริราชพยาบาล. สารศิริราช. 5(343-346).
สรรใจ: แสงวิเชียร. ชีวประวัติ ศาสตราจารย์นายแพทย์สุด แสงวิเชียร, 2557.