โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นภาวะทางสุขภาพที่สำคัญและพบมากในผู้สูงอายุ ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย การรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม (Total Knee Replacement: TKR) เป็นหนึ่งในหัตถการที่สำคัญและมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โรงพยาบาลศิริราชในฐานะผู้นำด้านการแพทย์ ได้มุ่งมั่นยกระดับการรักษา TKR สู่ความเป็นเลิศ โดยจัดตั้งศูนย์ Siriraj Hip and Knee Joint Replacement Excellent Center (SiELITE) ซึ่งเป็นศูนย์บริการแบบจุดเดียวเบ็ดเสร็จ ที่บูรณาการการบริการ การวิจัย และการศึกษา เพื่อเป็นต้นแบบและศูนย์กลางการรักษาข้อเทียมในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก

การดำเนินงานของศูนย์ฯ ครอบคลุมการพัฒนาบริการทางการแพทย์ขั้นสูง อาทิ การผ่าตัดด้วยหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดและเทคโนโลยีการพิมพ์ 3 มิติ การเป็นผู้นำด้านการศึกษาและฝึกอบรม การวิจัยและนวัตกรรม รวมถึงกิจกรรมเพื่อสังคมและการส่งเสริมสุขภาพ ด้วยแนวทางปฏิบัติที่เป็นเลิศนี้ จึงเกิดผลลัพธ์ที่โดดเด่น อาทิ ไม่เกิดอุบัติการณ์การเสียชีวิตในโรงพยาบาล อัตราการติดเชื้อแผลผ่าตัดลดลง ผู้ป่วยสามารถลุกเดินได้ตั้งแต่วันแรกหลังผ่าตัดเพิ่มมากขึ้น และมีการงอเข่าได้ดีก่อนกลับบ้าน จนได้รับการรับรองมาตรฐานเฉพาะโรคการดูแลผู้ป่วยผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม (Total Knee Replacement) จากสถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) (สรพ.) เป็นแห่งแรกของประเทศ และได้รับการ Re-accreditation เป็นครั้งที่ 3 เมื่อปี 2567 ความสำเร็จเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงความเป็นเลิศของทีมในการยกระดับคุณภาพชีวิตผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม และเป็นที่ยอมรับในฐานะสถาบันต้นแบบทั้งในระดับประเทศและนานาชาติ

กระบวนการจัดการความรู้เพื่อช่วยพัฒนากระบวนการ Total Knee Arthroplasty  

Learn

• ทบทวนและวิเคราะห์ปัญหาพบว่า โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นภาวะที่มี High cost, High volume และ High expectation และการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมนับเป็นหัตถการที่มีอันดับสูงเป็นลำดับที่ 5 ของโรงพยาบาลศิริราช โดยในปี 2566 การผ่าตัด Total knee replacement สูงถึง 830 ราย และมีแนวโน้มที่สูงขึ้นในแต่ละปี
• ทบทวนกระบวนการด้วย driver diagram พบว่ายังมีกระบวนการที่สามารถพัฒนาได้

Link

• ประชุมทีมสหสาขาวิชาชีพร่วมกันวิเคราะห์กระบวนการ หาแนวทางการพัฒนา
• รวบรวมความรู้ทั้งภายในและต่างประเทศ เพื่อปรับกระบวนการดูแลผู้ป่วยตั้งแต่ผู้ป่วยเริ่มเข้ารับการบริการ การเก็บข้อมูลทางการแพทย์ การถ่ายภาพถ่ายรังสีทางกระดูกและข้อ การตรวจรักษาและทำหัตถการ การเข้าเตรียมความพร้อมก่อนการผ่าตัด การฟื้นฟูสมรรถภาพก่อนและหลังการรักษา

Share

• ทีมสหสาขาร่วมกันจัดทำ Driver diagram และกำหนดตัวชี้วัดผลลัพธ์/ตัววัดกระบวนการสำคัญ
• จัดทำ Flow Chart Clinical Tracer Plus of Total Knee Replacement ในกระบวนการต่าง ๆ อย่างครอบคลุม
• จัดทำสื่อการสอนต่าง ๆ สำหรับผู้ป่วย
• ออกแบบการอบรมเพื่อเพิ่มสมรรถนะสำหรับบุคลากร

Pilot

• วางแผนและออกแบบระบบการเก็บข้อมูล
• นำแนวทางต่าง ๆ ทดลองใช้กับกลุ่มผู้ป่วย
• เก็บข้อมูลและรายงานผล
• ทีมสหสาขาร่วมวิเคราะห์ และหาแนวทางพัฒนา

Implementation & Evaluation

• ใช้แนวทางครอบคลุมกลุ่มผู้ป่วย
• ขยายผลแนวทางการดูแลผู้ป่วยทั้งในประเทศ เช่น โรงพยาบาลศิริราชปิยมหาราชการุณย์ โรงพยาบาลศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก และต่างประเทศ เช่น ประเทศเนปาล

อ่านฉบับเต็มได้ที่ >> การดูแลผู้ป่วยผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม (Total Knee Arthroplasty) โรงพยาบาลศิริราช